بررسی عوامل برانگیزنده تمایل به ثبت وقایع جمعیتی در استان کردستان

خانی, سعید; حسینی, قربان

بررسی عوامل برانگیزنده تمایل به ثبت وقایع جمعیتی در استان کردستان

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

¹ گروه جامعه شناسی، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران

² دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

هدف مقاله حاضر، بررسی عوامل برانگیزنده تمایل به ثبت وقایع جمعیتی در استان کردستان است. چارچوب و مدل نظری بر اساس نظریه‎‏های رفتار برنامه‌ریزی‌شده و کنش منطقی، تدوین شد. پژوهش به روش پیمایشی و با استفاده از تکنیک پرسشنامه ساخت‎‏یافته، در سال 1397 انجام شد. اطلاعات پژوهش در شهرهای سنندج، بانه و کامیاران، از 366 نفر از سرپرستان خانوار جمع‎‏آوری گردید. نمونه‎ها با ترکیبی از روش‎‏های مختلف انتخاب شدند و اطلاعات با استفاده از نرم‏‎افزار SPSS مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان می‎‏دهد که در جامعه مورد بررسی، تمایل به ثبت وقایع جمعیتی، و نیز درک از دسترسی به مراکز و امکانات ثبت، آگاهی از قوانین، و درک از هنجارهای ثبت، در بین شهروندان نسبتاً بالاست. تحلیل چندمتغیره نشان می‎‏دهد که علاوه بر متغیرهای جمعیتی، به‎‏ترتیب، سه شاخص آگاهی از قوانین ثبت وقایع، نگرش به ثبت، و درک از هنجار ثبت، در مدل معنادار هستند و همراه با سایر متغیرها، 27 درصد از تغییرات متغیر وابسته را توضیح می‏‎دهند. نتیجه سیاستی مقاله، ضرورت کار فرهنگی و اطلاع‌رسانی دولت و سایر سازمان‏‎های دخیل در زمینه ثبت رویدادها و ارائه اطلاعات به‎‏موقع، تلاش در جهت ارتقای درک شهروندان از هنجارهای ثبت، و تلاش در جهت ایجاد نگرش مثبت به ثبت وقایع می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Investigation of Motivational Factors on Willingness to Register Demographic Events in Kurdistan Province

نویسندگان [English]

Saeed Khani ¹
Ghorban Hosseini ²

¹ Department of Sociology, Faculty of Humanities and Social Sciences, University of Kurdistan, Sanandaj, Iran

² Ph.D Candidate of demography, University of Tehran & Researcher at the National Population Studies and Comprehensive Management Institute, Tehran, Iran.

چکیده [English]

The purpose of this article is to examine the motivating factors for the tendency to register demographic events in Kurdistan province. The theoretical model were formulated based on the theories of planned Behavior and the Theory of Reasoned Action. A survey was conducted using a structured questionnaire in 2018. The data were collected from 366 household heads in Sanandaj, Baneh, and Kamyaran. The sample was selected using a combination of different sampling methods and the data were analyzed using SPSS software. The results show that the willingness to register the demographic events, as well as the knowledge of access to registration centers and facilities, the rules and regulations of event registrations and the norms of registration is relatively high among the study sample. The multivariate analysis showed that in addition to demographic variables, the three indicators of: awareness of the registration rules, attitude to registration, and understanding of their norms are significant predictors of willingness to register in the model respectively, and they explain 27% of the changes of the dependent variable. The policy outcome of this study is the necessity for cultural and informational work by the government and other organizations involved in recording events and providing timely and accurate information, efforts to improve citizens' understanding of registration norms, and efforts to create a positive attitude to the registration of these events.

کلیدواژه‌ها [English]

Delayed registration
Willingness to register
Demographic events
Policy-making
Province of Kurdistan

مراجع

اداره کل ثبت احوال استان کردستان (1397). سالنامه آمارهای جمعیتی سال‌های 1397، در:

http://www.krnocr.ir/documents/statistics/salname%20amari%201397.pdf.

اسکیدمور، ویلیام (1372). نظریههای جامعه‏شناسی تفکر نظری در جامعهشناسی، ترجمه علی محمد حاضری و همکاران، چاپ اول، تهران: نشر تابان.

اصانلو، فرخ (1391). بررسی علل دیر ثبتی وقایع ولادت و وفات و آسیب‌شناسی آن، طرح پژوهشی، اداره کل ثبت‌احوال استان زنجان.

امیرخسروی، ارژنگ (1380). علل کم‏ثبتی و دیرثبتی، تهران: انتشارات سازمان ثبت احوال کشور.

پرویش، تکتم و محمدرضا محسنی (1390). بررسی منابع آمارهای جمعیّتی با تأکید بر داده‌های ثبتی، مقاله ارائه شده در همایش تحلیل روندهای جمعیتی کشور، تهران، 29 و 30 آذر.

پورشهری، رضا (1392). آسیبشناسی دیرثبتی وقایع حیاتی، مجموعه مقالات پژوهش در ثبت، جلد 1، سال 1، صص 11-1.

توسلی، غلامعباس (1380). نظریه‌های جامعه‌شناسی، تهران: نشر سمت.

حسن‏لاریجانی، مژگان (1390). شناخت عوامل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مؤثر در دیرثبتی ولادت و فوت با تأخیر بیش از یکسال در شهرستان نیشابور (سه ماهه اول سال 88)، پایان‏نامه کارشناسی ارشد رشته جمعیت‏شناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.

حقانی، حمید (1385). بررسی تأثیر عوامل درون و برون سازمانی بر وضعیت ثبت وقایع حیاتی و با تأکید بر آمارهای ولادت و فوت، تهران: انتشارات سازمان ثبت احوال کشور.

خانی، سعید، قربان حسینی، خالد حدودی، ساغر عباسی، و شقایق بیننده (1397). واکاوی علل و انگیزه‏های دیرثبتی و کم‏ثبتی آمارهای جمعیتی در استان کردستان، گزارش طرح تحقیقاتی، اداره کل ثبت احوال استان کردستان.

دال، رابرت (1364). تجزیه و تحلیل جدید سیاست، ترجمه حسین ظفریان، چاپ اول، تهران: نشر حسین ظفریان.

روشه، گی (1374). کنش اجتماعی، ترجمه هما زنجانی زاده، چاپ سوم، مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی.

ریتزر، جورج (1381). نظریههای جامعه‏شناسی، ترجمه محسن ثلاثی، چاپ ششم، تهران: نشر علمی.

زنجانی، حبیب‏الله، طه نوراللهی، سیّدمجید نبوی، زهرا فاضل، مرجان علیزاده، حمید شجاعی، مریم کشاورز، علیرضا ساجدی، و منیژه امیرخسروی (1392). طرح ارزیابی نظام ثبت اطلاعات وقایع حیاتی (ولادت، فوت و مهاجرت‏های داخلی) مکان‏محور، گزارش طرح تحقیقاتی، سازمان ثبت احوال کشور، دفتر آمار و اطلاعات جمعیتی.

سازمان ثبت احوال کشور، دفتر آمار و اطلاعات جمعیتی (1372). نکاتی چند درباره ثبت موالید سازمان ثبت احوال کشور؛ میزان‏های زاد و ولد سالانه و روند رشد جمعیت، در:

http://population.persiangig.com/document/Conferences/CPT%201390/Death%20Registration%20in%20Karaj%20District%20(1385).pdf.

سازمان ثبت احوال کشور (1397). سالنامه آمارهای جمعیتی سال‌های 1397 در:

https://www.sabteahval.ir/avej/Page.aspx?mId=49823&ID=3199&Page=Magazines/SquareshowMagazine.

سرینی واسان، کی (1384). فنون اساسی تحلیل و کاربرد جمعیت‏شناسی، ترجمه محمد امین کنعانی، چاپ اول، مازندران: انتشارات دانشگاه مازندران.

عینی‏زیناب، حسن، فریده شمس‏قهفرخی، علیرضا ساجدی، اردشیر خسروی، علیرضا زاهدیان، زهرا رضائی‏قهرودی، و طه نوراللهی (1394). مدل‏سازی و پیش‏بینی مرگ‏ومیر در ایران 1420- 1375، مجله تحقیقات نظام سلامت حکیم، دوره 18، شماره 4، پیاپی 71، صص 346- 336.

قندالی، آزاده (1390). بررسی علل و عوامل اجتماعی مؤثر در دیرثبتی ولادت و وفات در شهرستان گرمسار، پایان‏نامه کارشناسی ارشد رشته جمعیت‏شناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.

کاظمی‏پور، شهلا (1384). مبانی جمعیت‏شناسی، چاپ دوم، تهران: مرکز مطالعات و پژوهش‏های جمعیتی آسیا و اقیانوسیه.

کوششی، مجید و محمد ترکاشوند مرادآبادی (1396). بررسی انطباق الگوی سنی مرگ‌ومیر در ایران با جداول عمر مدل، دوفصلنامه مطالعات جمعیتی، دوره 3، شماره 1، صص 63- 39.

کوئن، بروس (1386). مبانی جامعه‌شناسی، ترجمه غلامعباس توسلی و رضا فاضل، چاپ هجدهم، تهران: انتشارات سمت.

مرکز آمار ایران (1395). نتایج تفصیلی سرشماری عمومی نفوس و مسکن شهرستان سنندج، 1395.

میرزایی، محمد (1381). گفتاری در باب جمعیت‏شناسی کاربردی، چاپ اول، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

میریان، علی و عزت‏الله رحم‏دل (1386). رتبه‏بندی عوامل تأخیر در ثبت ولادت و فوت و عوامل عدم ثبت فوت، تهران: انتشارات سازمان ثبت احوال کشور.

نبوی، سیّدعبدالحسین، علی‏حسین حسین‏زاده، و هاجر حسینی (1387). بررسی تأثیر پایگاه اجتماعی- اقتصادی و هویت قومی بر احساس امنیت اجتماعی، فصلنامه دانش انتظامی، دوره 10، شماره 2، صص 36- 9.

وزارت بازرگانی، معاونت برنامه‏ریزی و بررسی‏های اقتصادی (1382)، مقدمه‏ای بر آمارهای ثبتی، گروه آمار، دفتر آمار و اطلاع‏رسانی.

یزدان پناه، لیلا (1382). بررسی عوامل مؤثر بر میزان مشارکت اجتماعی، پایان‏نامه دوره دکتری دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکده علوم اجتماعی.

Ajzen, I. (2005). Attitudes, Personality, and Behavior (2nd Edition). Milton Keynes: Open University Press Mcgraw-Hill Educatin.

Ajzen, I. (2010). Attitudes, Personality, and Behavior (2nd, Ed), New Delhi, India: Tata McGraw-Hill.

Ajzen, I. (2012). The Theory of Planned Behavior. In P. A. M. Lange, A. W. Kruglanski & E. T. Higgins (Eds.), Handbook of Theories of Social Psychology, 1 (2), 438-459, London, UK: Sage.

Ajzen, I. (2013). Theory of Planned Behavior Questionnaire, Measurement Instrument Database for the Social Science, Retrieved from www.midss.ie.

Ajzen, I., Joyce, N., Sheikh, S., & N. G. Cote (2011). Knowledge and the Prediction of Behavior: The Role of Information Accuracy in the Theory of Planned Behavior, Basic and Applied Social Psychology, 33(2), 101-117.

Amo-Adjei. J., & S. K. Annim (2015). Socioeconomic Determinants of Birth Registration in Ghana, BMC International Health and Human Rights, 15(1), 2-9.

Bell, N. M. (2013). Motivation to Run: Using Fishbein & Ajzen's Theory of Reasoned Action to Predict Participation in 5K Races, (Doctoral Dissertation, Indiana University of Pennsylvania).

Brutovská, M., Orosová, O., & O. Kalina (2014). Gender, Normative Beliefs and Alcohol Consumption among University Students, Psychology Applications & Developments Advances in Psychology and Psychological Trends Series Edited by: Clara Pracana, 67.

Kalafatis, S. P., Pollard, M., East, R., & M. H. Tsogas (1999). Green Marketing and Ajzen's Theory of Planned Behavior: A Cross-Market Examination, Journal of Consumer Marketing, 16 (5), 441-460.

Makinde, O. A., Olapeju, B., Ogbuoji, O. & S. Babalola (2016). Trends in the Completeness of Birth Registration in Nigeria: 2002–2010, Demographic Research. 35(12):315-338.

Pelowski, M., Wamai, R. G., Wangombe, J., Nyakundi, H., Oduwo, G. O., Ngugi, B. K & J. G. Ogembo (2015). Why don’t You Register Your Child? A Study of Attitudes and Factors Affecting Birth Registration in Kenya, and Policy Suggestions, the Journal of Development Studies, 51(7), 881-904.

Tobin, E. A., Obi, A. & E. C. Isah (2013). Status of Birth and Death Registration and Associated Factors in the South-South Region of Nigeria, Annals of Nigerian Medicine, 7(1), 1-7.