جمعیت و اشتغال در ایران: دیدگاه سیستمی

کلانتری بنادکی, سیده زهرا; آذر, عادل; خدیور, آمنه

جمعیت و اشتغال در ایران: دیدگاه سیستمی

نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی دکتری مدیریت و تحقیق در عملیات، دانشگاه تربیت مدرس

² استاد دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس (نویسنده مسئول)

³ استادیار گروه مدیریت دانشگاه الزهرا

چکیده

حجم، ساختار و نرخ رشد جمعیت و شرایط اقتصادی-اجتماعی، روابطی متقابل و درهم تنیده دارند، و نقش مهمی در سیاست‌گذاری‌های اقتصادی و برنامه‌ریزی‌های کلان کشور ایفا می‌کنند. یکی از راه‌های تأثیرگذاری جمعیت بر اقتصاد، تأمین نیروی انسانی ماهر و متخصص بعنوان مهمترین نهاده بخش‌های اقتصادی است. از دیگر سو، وضعیت اقتصادی و اشتغال در کشور نیز نقش مهمی در تصمیم‌گیری‌های جوانان بویژه در امور ازدواج و فرزندآوری ایفا می‌کنند. مطالعات بسیاری بطور جداگانه اثر بازار کار و اشتغال بر باروری، و یا تأثیر ساختار سنی جمعیت بر پارامترهای اقتصادی را سنجیده‌اند. با این حال، کمتر مطالعه‌ای اثر همزمان این دو عامل، روابط متقابل را در مدلی واحد گنجانده و مورد بررسی قرار داده است.
در این مقاله سعی می‌شود تا با نگاه سیستمی و کل نگر و استفاده از روش پویایی‌شناسی سیستم‌ها، روابط متقابل متغیرهای جمعیتی از جمله ساختار سنی، ازدواج و باروری با متغیرهای اقتصادی مانند نسبت اشتغال و امنیت شغلی، درآمد سرانه داخلی و رفاه، مورد بررسی قرار گیرد. شناخت دقیق روابط متقابل بین مؤلفه‌های سیستم به مدیران کمک می‌کند تا بتوانند علل ساختاری رفتار سیستم اقتصادی- اجتماعی را بشناسند و درک بهتری از چالش‌های پیش رو داشته باشند. بدیهی است برنامه‌ریزان و سیاستگذاران می‌توانند با شناخت حاصل از این روش در برنامه‌ریزی‌های جامع و سیاست‌گذاری‌های کلان کشور جنبه‌های مختلف تصمیمات اتخاذ شده را مدنظر قرار دهند تا حداکثر اثربخشی را در تخصیص منابع کسب کنند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Population and Employment in Iran: Systemic View

نویسندگان [English]

Seyede Zahra Kalantary ¹
Adel Azar ²
Ameneh Khadivar ³

¹ PhD student in Operations Management and Research, Tarbiat Modares University

² Professor, Faculty of Management and Economics, Tarbiat Modares University (Corresponding Author)

³ Assistant Professor of Management, Al-Zahra University

چکیده [English]

The size, structure and growth rate of the population have reciprocal and complicated relationships with social-economic conditions. Population characteristics play an important role in economical policy making and strategic planning of the country. Population can influence economy through supplying skilled and professional human resources as major input in economic sectors. On the other hand, economic and employment conditions of the country have important role in youth’s decision making with regard to marriage and childbearing. Numerous studies have investigated the effect of employment and economical conditions on fertility or the effect of population age structure on economic characteristics, independently. However, researches about simultaneous effects of these factors and interactions between these sectors within a single holistic model are scarce.
In this paper, it is aimed to assess the reciprocal interaction between population variables (such as age structure, marriage, fertility), and economic factors (such as employment and occupational security, gross domestic income and welfare) using a systemic perspective and system dynamics approach. Precise and in-depth understanding of interactions between system components will assist managers to distinguish the structural causes of social-economic system behaviors, and also gain a better perspective towards challenges ahead. Obviously, using these results, planners and policy makers would be able to consider various aspects of decisions in comprehensive planning and policy makings in the country in order to achieve optimum efficiency in resource allocation.

کلیدواژه‌ها [English]

population
Age structure
employment
Economy
system dynamics

مراجع

امینی، علیرضا و علیرضا فرهادی‌کیا (1394). به روزرسانی مجموعه آمارهای سری زمانی شاخص‌های کلیدی منتخب بازار کار ایران (1335-1390)، سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور، امور اقتصاد کلان.

سرایی، حسن (1390). جمعیت‌شناسی، مبانی و زمینه‌ها، تهران، انتشارات سمت.

شیدانی, ر. (1392). بررسی عوامل گرایش به خواست فرزندان کمتر در میان زنان 15-49 ساله دارای همسر ساکن در شهر تهران. دانشگاه تهران: دانشکده علوم اجتماعی: پایان‌نامه کارشناسی ارشد.

صادقی، رسول (1391). تغییرات ساختار سنی و ظهور پنجره جمعیتی در ایران: پیامدهای اقتصادی و الزامات سیاستی. مطالعات راهبردی زنان، شماره 55، صص150 – 95.

عباسی‌شوازی، محمدجلال و رسول صادقی (1393). وضعیت جمعیتی و اجتماعی- اقتصادی جوانان در ایران، صندوق جمعیت سازمان ملل متحد و دانشگاه تهران.

عباسی‌شوازی، محمدجلال و سعید خانی (1394). ناامنی اقتصادی و باروری: مطالعه موردی زنان دارای همسر شهرستان سنندج، نامه انجمن جمعیت شناسی ایران، 9 (17):صص 76-37.

عباسی‌شوازی، محمدجلال، میمنت حسینی‌چاوشی، طه نوراللهی و فریباسادات بنی‌هاشمی(1389). تحولات باروری در ایران با استفاده از روش فرزندان خود در برآورد باروری با استفاده از داده‌های سرشماری 1385، پژوهشکده آمار ایران، تهران.

غفاری، غلامرضا (1386). روابط و ارزش‌های اجتماعی جوانان ایرانی. فصلنامه مطالعات جوانان، شماره 8 و 9، صص32-7.

گودرزی، سعید (1388). تغییر ارزش‌های جوانان و عوامل مرتبط بر آن. فصلنامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، شماره 39، صص444-421.

مرکز آمار ایران (1390)، سالنامه آماری سال 1390، مرکز آمار ایران.

محمودیان، حسین، احمد محمدپور و مهدی رضایی (1388). زمینه‌های کم‌فرزندآوری در استان کردستان: مطالعه موردی شهر سقز، نامه انجمن جمعیت شناسی ایران، سال چهارم، شماره 8، صص 122-85.

معینی، مریم، ابوالقاسم پوررضا و فاطمه ترابی (1391). نقش عوامل اقتصادی و چانه‌زنی درون خانوار بر تقاضای فرزند دوم در ایران. نامه انجمن جمعیت‌شناسی ایران، سال هفتم، شماره 14، صص136-113.

Abbasi-Shavazi, M. J., P. Morgan, M. Hosseini-Chavoshi, and P. McDonald (2009). Family Change and Continuity in Iran: Birth Control Use before first Pregnancy. Journal of Marriage and Family.17, pp1309-1324.

Abbasi-Shavazi, M. J., W. Lutz, M. Hosseini-Chavoshi, K.C., S. (2008). Education and the World's Most Rapid Fertility Decline in Iran. Interim Reports on work of the International Institute for Applied system analysis.

Bloom, D. E.and D.Canning (2003). Contraception and the Celtic tiger. Economic and Social Review, 34(3), 229-248.

Bernardi, L., A. Klarner, and H. Lippe (2008). Job Insecurity and the Timing of Parenthood: A Comparison between Eastern and Western Germany, European Journal of Population 24(3): 287–313.

Coyle, R .G. (2000). Qualitative and Quantitative Modelling in System Dynamics : Some Research Questions, System Dynamics Review 16(3): 144–225.

Coyle, R.G., and C.J. Millar (1996). A Methodology for Understanding Military Complexity: The Case of the Rhodesian Counter‐insurgency Campaign, Small Wars & Insurgencies 7(3): 360–78.

De Wit, M. and Z. Ravanera (1998).The Changing Impact of Women's Educational Attainment and Employment on the Timing of Births in Canad, Canadian Studies in Population 25(1): 45-67.

Easterlin, R. A. (1965). Long Swings in U.S. Demographic and Economic Growth: Some Findings on the Historical Pattern, Demography 2, pp.490–507.

Egel, D., and D.Salehi-Isfahani (2010). Youth Transitions to Employment and Marriage in Iran. Middle East Development Journal 2(1): 89-120.

Hamermesh, D. S. (2014). World of Labor Do Labor Costs Affect Companies. Demand for Labor? The Effect of Overtime , Payroll Taxes , and Labor Policies and Costs, IZA World of labor, 3.

Lesthaeghe, R. (2010). The Unfolding Story of the Second Demographic Transition, Michigan: Population studies Center, university of Michigan, Research Report 10-696

Lutz, W., J. C. Cuaresma and M. J. Abbasi-Shavazi (2010). Demography, Education, and Democracy: Global Trends and the Case of Iran. Population and Development Review. 36(2): 253-282.

Ladier-Fouladi, M. (2002) Iranian Families between Demographic Change and the Birth of the Welfare State, Population-E. 57(2), 361-370.

McDonald, P., M. Hosseini-Chavoshi, M. J. Abbasi-Shavazi and A. Rashidian (2015). An Assessment of Recent Iranian Fertility Trends Using Parity Progression Ratios, Demographic Research 32, pp. 1581-1602.

McDonald, P. (2006), Low Fertility and the State: The Efficacy of Policy, Population and Development Review 32(3):485-510.

Moeeni, M., A. Poorreza, F. Torabi, and H. Heydari (2014). Analysis of Economic Determinants of Fertility in Iran: A Multilevel Approach, International Journal of Health Policy and Management 3(3): 135-144.

Palys, T. (2008). Purposive Sampling in. L. M. Given, The Sage Encyclopedia of Qualitative Research Methods. (Vol. 2). (pp. 697-698), Los Angeles: Sage Publication.

Riessman, C. K. (2008). Narrative Methods for the Human Sciences, CA, USA: SAGE Publications

Richmond, B. (1994). Systems Thinking: Let’s Get on With It. Delivered at the 1994 International Systems Dynamics Conference in Sterling.

Salehi- Esfahani, D. and D. Egel (2007). Youth Exclusion in Iran: The State of Education, Employment and Family Formation, Middle East Youth Initiative Working Paper, Wolfensohn Center for Development.

Salehi-Isfahani , D., (2005) Human Resources in Iran: potentials and challenges, Iranian Studies, 38(1): 117-147.

Shaditalab, J. (2005). Iranian Women Rising Expectation, Critical Middle Eastern Studies 14(1): 35-55.

Sterman, J. D. (2000). Business Dynamics: System Thinking and Modeling for a Complex World. New York:Irwin: McGrow-Hill.

Torabi, F., A. Baschieri, L. Clarke, and M. J. Abbasi-Shavazi (2013). Marriage Postponement in Iran: Accounting for Socio-economic and Cultural Change in Time and Space, Popuation, Space and Place 19, pp. 258–274

Vallin, J. (2004). The Demographic Window: an Opportunity to be Seized, Paper to be Presented at the International Conference on the Demographic Window and Healthy Aging: Socioeconomic challenges and opportunities, Beijing.

Wang, Q. and J. D. Sterman (1983). A Disaggregate Population Model of China. The First International Conference of the System Dynamics Society, Chestnut Hill, MA USA.

Wongboonsin, K , P. Guest and V. Prachuabmoh (2005). Demographic Changes and the Demographic Dividend in Thailand, Asian Population Studies 1(2): 245-256.