شبیه‌سازی تغییرات جمعیتی ایران با استفاده از مدل پایه عامل بنیان

آذرفر, امیر; آذر, عادل; کلانتری بنادکی, سیده زهرا

شبیه‌سازی تغییرات جمعیتی ایران با استفاده از مدل پایه عامل بنیان

نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسندگان

چکیده

دانستن اندازه جمعیت در آینده و پیش‌بینی دقیق آن برای دولتمردان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، چراکه بسیاری از برنامه‌ریزی‌های دولتی با مسئله جمعیت رابطه نزدیکی دارند. هدف از این مقاله کاربست شبیه‌سازی عامل بنیان برای پیش‌بینی روند تغییرات و ترکیب جمعیتی ایران در طی 50 سال آینده است. این روش می‌تواند امکان تحلیل سناریو‌های مختلف جمعیتی را فراهم سازد، مدلی ساختاری از تغییرات ارائه دهد، اجزای نامتجانس را مدل‌سازی کند و به دلیل احتمالی بودن آن نتایج واقعی‌تری را ارائه نماید.
نتایج شبیه‌سازی با سناریو‌های مختلف ارائه شده توسط مرکز آمار ایران مقایسه شد و همبستگی معناداری بین این دو نتیجه مشاهده شد که حاکی از قابلیت اعتماد بودن مدل ‌شبیه‌سازی ارائه شده می‌باشد. نتایج حاصل از شبیه‌سازی نشان می‌دهد سن ازدواج تا 15 سال آینده همبستگی معناداری با روند افزایش جمعیت ندارد، ولی در بلندمدت همبستگی معناداری دارد. بررسی‌ها نشان می‌دهد شبیه‌سازی عامل‌بنیان، علاوه بر مدل‌سازی مسئله جمعیت به‌صورت تصادفی، با عوامل نامتجانس و با قابلیت تحلیل سناریو، می‌تواند سیستمی از واقعیت را شبیه‌سازی نماید که برآوردهای جمعیتی را به‌صورت سالیانه تولید نماید.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Simulation of Population Changes in Iran using Basic Agent-Based Model

نویسندگان [English]

Amir Azarfar
Adel Azar
Seyede Zahra Kalantary

چکیده [English]

Estimating and projecting population size in future is utmost important for governments, because majority of government programs and plans have a close relationship with population and its dynamics. The aim of this paper is to project the trend of population changes and population structure over the next 50 years using Agent-Based Simulation model. The model enables to analyse different scenarios of population changes, provide as strcutural model of changes, modeling with heterogeneous entities and provide more realistic results because of probabilistic modeling. Simulation results was compared to projection results under different scenarios conducted by the Statistical Center of Iran. The results showed a significant correlation between the two which indicates the validity of simulation model. The results also indicated that age at marriage does not have a significant correlation with the trend of population growth in next 15 year, while in longer term, there will be a significant correlation Analysis of the model indicate that Agent-Based Simulation can create probabilistic, heterogeneous with policy analysis features analytical framework which can simulate annual data with minimum cost and in a virtual mean.

کلیدواژه‌ها [English]

Agent-Based Simulation
Population projection
Population structure
age at marriage
Iran

مراجع

سرایی، حسن (1376). گذار جمعیتی ایران: ملاحظات مقدماتی. فصلنامه علوم اجتماعی، شماره 9، صص 18–1.

سرایی، حسن (1394). بازتولید جمعیت ایران: وضع موجود و ملاحظاتی درباره سیاست‎گذاری. فصلنامه علوم اجتماعی، شماره 68، صص 35–1.

عباسیشوازی، محمدجلال، و میمنت حسینیچاووشی (1392). تحولات و سیاست‎های جمعیتی اخیر جمعیتی در ایران: ضرورت تدوین سند جامع جمعیت، نامه انجمن جمعیت‌شناسی ایران، شماره 13، صص 117–95.

Abbasi-Shavazi, M. J., P. McDonald, and M. Hossein Chavoshi (2009). The Fertility Transition in Iran. Revolution and Reproduction, Springer Press.

Alho, J. M. (1990). Stochastic Methods in Population Forecasting, International Journal of forecasting, 6(4), 521-530.

Alho, J. M., and B. D. Spencer (1985). Uncertain Population Forecasting, Journal of the American Statistical Association, 80(390): 306-314.

De Beer, J. (1989). Projecting Age-Specific Fertility Rates by Using Time-series Methods, European Journal of Population/Revue européenne de Démographie, 5(4): 315-346.

Billari, F. C. (Ed.). (2006). Agent-based computational modelling: applications in demography, social, economic and environmental sciences, Taylor & Francis.

Boocock, S. S., E. O. Schild, and J. S. Coleman (1973). Simulation Games in Learning, Simulation & Gaming, 4(2): 144-144.

Booth, H. (2006). Demographic Forecasting: 1980 to 2005 in Review, International Journal of Forecasting, 22(3): 547-581.

Box, G. E., and G. M. Jenkins, (1976). Time Series Analysis: Forecasting and Control, Holden-Day.

Brass, W. (1974). Perspectives in Population Prediction: Illustrated by the Statistics of England and Wales, Journal of the Royal Statistical Society. Series A (General), Pp. 532-583.

Cohen, J. E. (1995). Population Growth and Earth's Human Carrying Capacity, Science, 269, Pp. 341-346.

Da Silva F. R. (2015). An Agent-Based Approach of the Portuguese Population Projection and the Social Security Sustainability, MSc em Engenharia Matemática (FCUP).

Forrester, J. W. (1968). Principles of Systems: Cambridge, Mass., Wright Allen.

Gilbert, N., and K. Troitzsch (2005). Simulation for the Social Scientist, McGraw-Hill Education (UK).

Keyfitz, N. (1972). On Future Population, Journal of the American Statistical Association 67, Pp. 347-363.

Lutz, W., W. C. Sanderson, and S. Scherbov (1996). Probabilistic World Population Projections Based on Expert Opinion, IIASA Working Paper, IIASA.

Macal, C. M., and M. J. North (2008). Agent-based Modeling and Simulation: ABMS Examples, In Simulation Conference, 2008. WSC, IEEE.

Macal, C. M., and M. J. North, (2010). Tutorial on Agent-based Modelling and Simulation, Journal of Simulation, 4(3): 151-162.

Meadows, D. H. (2008). Thinking in Systems: A Primer, Chelsea Green Publishing.

Jiang, Q., M. W. Feldman, and S. Li (2014). Marriage Squeeze, Never-married Proportion, and Mean Age at First Marriage in China, Population Research and Policy Review 33(2): 189-204.

Nikbakht, S. A., M. R. Alipour, M. Torkashvand, A. Rezayati Charan, and M. J. Davari (2016): Fertility Policy-Making in Iran-Presenting a policy Proposal by Using Social Simulation and Agent-based Modeling Approach, Presented at the EPC conference, Mainz, Germany.

North, M. J., and C. M. Macal (2007). Managing Business Complexity: Discovering Strategic Solutions with Agent-based Modeling and Simulation, Oxford University Press.

Pflaumer, P. (1992). Forecasting US Population Totals with the Box-Jenkins Approach, International Journal of Forecasting, 8(3): 329-338.

Preston, S. H., P. Heuveline, and M. Guillot (2001). Demography: Measuring and Modeling Population Processes, Oxford: Blackwell Publishers.

Siebers, P. O., and U. Aickelin (2008). Introduction to Multi-agent Simulation, Encyclopaedia of Decision Making and Decision Support Technologies, Pp. 554-564,

Siegfried, R. (2014). Modeling and Simulation of Complex Systems: A Framework for Efficient Agent-based Modeling and Simulation, Springer.

Smith, S. K. (1997). Further thoughts on Simplicity and Complexity in Population Projection Models, International journal of forecastin, 13(4): 557-565.

Smith, S. K., J. Tayman, and D. A. Swanson (2006). State and Local Population Projections: Methodology and Analysis. Springer Science & Business Media.

Sterman, J. D. (2000). Business Dynamics: Systems Thinking and Modeling for a Complex World (No. HD30. 2 S7835 2000).

Wang, Q., and J. D. Sterman (1985). A Disaggregate Population Model of China, Simulation 45(1): 7-14.

Wilson, T. (2011). A Review of Sub-regional Population Projection Methods. Report to the Office of Economic and Statistical Research, Queensland Centre for Population Research.